Οικιακός εξοπλισμός των προγόνων… ας τον έχουμε κατά νου καλού κακού

Πριν αποκτήσουν σύνδεση με το ηλεκτρικό δίκτυο (πολλές περιοχές συνδέθηκαν την δεκαετία του 1970) δεν είχαν άλλο τρόπο να σιδερώνουν τα ρούχα οι νοικοκυρές, από το βαποράκι. Τα ξυλοκάρβουνα χώνευαν στο εσωτερικό του σκεύους και θέρμαιναν την πλάκα.

Μέρος απο κουζίνα παλαιού σπιτιού. Εδώ βλέπουμε κουταλοθήκη και ντουλαπι σκευών





Το φανάρι (έμοιαζε με το φανάρι που χρησιμοποιούσαν στα καΐκια, και όχι μόνο). Οι σίτες εμπόδιζαν τα έντομα να πλησιάσουν τα φαγητά και ο διερχόμενος αέρας δημιουργούσε κάπως καλλίτερες συνθήκες διατήρησης από τον στάσιμο αέρα του ντουλαπιού. Ο χρόνος διατήρησης δεν πρέπει να ξεπερνούσε τις μερικές ώρες, άντε ένα 24ωρο!



Μπικιόνι !! η κύπελο κατασκευασμένο απο κράμα αλουμινίου. το ποτηρι η κούπα εκείνης τις εποχής

Το ψυγείο πάγου ήταν η επανάσταση! Παγοποιεία υπήρχαν πολλά (λίγα υπάρχουν ακόμη, αλλά για άλλους σκοπούς) σε όλη τη χώρα. Οι διανομείς γύριζαν με ένα φορτηγάκι ή καροτσάκι που έσπρωχναν με τα χέρια και άφηναν, συνήθως, ένα τέταρτο της κολώνας (τόσο χωρούσε). Το νερό έβγαινε παγωμένο από το ντεποζιτάκι που υπήρχε στο εσωτερικό τους, αλλά η θερμοκρασία στον θάλαμο δεν πρέπει να ήταν χαμηλότερη από 10-12 βαθμούς C, στη καλλίτερη περίπτωση…

Πριν ακόμη την εμφάνιση του ψυγείου πάγου (αλλά και μετά) ήταν σε χρήση το Αιγινήτικο κανάτι για να δίνει δροσερό νερό. Η μέθοδος βασίζεται στην αρχή της φυσικής ότι όταν ένα υγρό εξατμίζεται απορροφά θερμότητα. Τα κανάτια ήταν από πορώδες υλικό (πηλό) που επέτρεπε μιά μικρή ποσότητα νερού να βγαίνει στην εξωτερική επιφάνεια του κανατιού. ‘Ετσι το κανάτι “ίδρωνε” και το τοποθετούσαν σε σημεία με ρεύμα αέρα (συνήθως στα πρεβάζια των παραθύρων). Ο αέρας προκαλούσε εξάτμιση και η εξάτμιση έριχνε τη θερμοκρασία στο εσωτερικό του κανατιού και το νερό απλώς δρόσιζε κάπως ώστε να πίνεται. 




Βαρελα! φυσικά για την χρήση τον παραπανω αντικειμένων απαραίτητη ηταν η βαρέλα για το κουβάλημα
νερού απο τη βρύση η το ποτάμι οταν  (στέρφεβαν) δεν ειχαν νερό η βρύσες. νιές μεσόκοπες και γριές
πηγαινοέρχονταν με τις βαρέλες στην πλάτη.

‘Οπου δεν υπήρχε ηλεκτρικό ρεύμα υπήρχαν οι λάμπες πετρελαίου. Σε μερικές ταβέρνες χρησιμοποιούσαν και λάμπες “Λουξ” που λειτουργούσαν με υγραέριο και έβγαζαν ένα πολύ λαμπρό φως (σήμερα τις χρησιμοποιούν στις ψαρόβαρκες γρι-γρι για να προσελκύουν τα ψάρια). Η λάμπα είχε το φυτίλι του οποίου η μία άκρη ήταν βυθισμένη στο πετρέλαιο που βρισκόταν μέσα στο δοχείο. Σηκώνοντας το φυτίλι με τον χειρισμό μιά ροδέλλας δυνάμωνε η ένταση του φωτός, αλλά υπήρχε ο κίνδυνος να σπάσει το γυαλί από τη υψηλή θερμοκρασία. Πολλοί διαπρεπείς επιστήμονες των περασμένων γενιών διάβαζαν στο φως του πετρελαίου ή του κεριού που τότε δεν ήταν αξεσουάρ πολυτελών εστιατορίων, αλλά αναγκαίο για τον φωτισμό είδος.

φωτο Μ. Παπαδημητριου

Αξεσουάρ για  άναμα φωτιάς
Ισκα, σπίρτα, τσακμάκι, πριόβολος
.

Το μαγείρεμα γινόταν με γκαζιέρες που έκαιγαν πετρέλαιο ή βενζίνη (σπανιότερα). ‘Ηταν πολύπλοκα εργαλεία που οι νοικοκυρές ήταν απόλυτα εξοικειωμένες μαζί τους. Τρομπάριζαν αέρα μέσα στο δοχείο του καυσίμου, ώστε αυτό να ανεβαίνει στον καυστήρα. Συχνά βούλωναν και υπήρχαν ειδικά βελονάκια για το ξεβούλωμά τους. Υπήρχαν και οι φουφούδες, μιά κατασκευή παρόμοια με το μαγκάλι, αλλά με σχάρα για να τοποθετείται η κατσαρόλα. Ο καφές ή τα αφεψήματα ψήνονταν στα καμινέτα που έκαιγαν μπλε οινόπνευμα. Το γκαζάκι δεν υπήρχε τότε και μόνο τα σχετικά πλούσια νοικοκυριά είχαν σύνδεση με το φωταέριο. Πολυτέλεια ήταν και οι στόφες, οι κουζίνες με ξύλα που διέθεταν και φούρνο. Τα φουρνιστά τα έστελναν στον γειτονικό φούρνο, που δούλευε σε φοβερούς ρυθμούς τις κυριακές που ο κόσμος έτρωγε κρέας ψητό, με μακαρόνια, κριθαράκι ή πατάτες.
Μη φανταστείτε πως το μέσο σπίτι διέθετε κεντρική θέρμανση. Βέβαια και στα σημερινά που την διαθέτουν διακοσμητική είναι, αφού το πετρέλαιο έχει γίνει χρυσάφι! Πάντως η θέρμανση με μαγκάλι ήταν φτηνή, αλλά χωρίς μεγάλη εμβέλεια. Στη μέση του δωματίου έμπαινε το μαγκάλι με τα ξυλοκάρβουνα για αρχή και τον “πυρήνα” (μιά σκόνη από τα κουκούτσια της ελιάς). Δημιουργούσε χόβολη μέσα στην οποία έψηναν καφέ και επάνω από το μαγκάλι έψηναν κανά κοψίδι ή φέτες ψωμί. Συχνά τα “αχώνευτα” ξυλοκάρβουνα καίγονταν ελλιπώς με αποτέλεσμα την έκλυση CO (μονοξειδίου του άνθρακα) που σκότωνε ολόκληρες οικογένειες! Βέβαια υπήρχαν και οι ξυλόσομπες, οι σόμπες με κάρβουνα καθώς και οι σόμπες πετρελαίου, αργότερα αυτές. Κεντρική θέρμανση διέθεταν τα πλουσιόσπιτα, αλλά καύσιμη ύλη ήταν το ξύλο ή το κάρβουνο και κάποιος (συνήθως το υπηρετικό προσωπικό) έπρεπε να κατεβαίνει, κάθε τόσο, στο υπόγειο να τροφοδοτεί τη φωτιά.


φωτο Μ. Παπαδημητριου

Η γάστρα: « φορτωμένη» ήταν ο φούρνος των βρουβιανιτων
μέχρι που ήρθαν οι στόφες (σόμπες ξύλου που είχαν και
χώρο για ψήσιμο) και αργότερα οι ηλεκτρικές κουζίνες. Στη γάστρα έψηναν το ψωμί, τις πίτες, τον πλαστό και την
πριζμόπιτα, τα αρνί και το κατσίκι, τις λειτουργιές και τα γλυκά ταψιού. ΄Ότι πιο νόστιμο είναι το ψωμί και το φαϊ
της γάστρας.

ο ψηστής  εργαλείο στο οποιο ψήνονταν ο καφές  η μυρωδιά του οποίου έσπαγε μυτες, και φυσικά η σκαμπακιόλες 
με ντοπιο καλαμποκι το σημερινό ποπ κορν!!


Μύλος! μετά το ψήσιμο του καφέ στον ψήστη ηταν η σειρά του μύλου για το άλεσμα του. 
με το μύλο επίσης έτριβαν και τα μπαχαρικά.



φωτο  Μ. Παπαδημητριου

Τα χαλκωματένια καζάνια: Χρησιμοποιούνταν κυρίως για μαγείρεμα φαγητού σε γάμους και πανηγύρια, για να
λυώνουν το γουρούνι τα Χριστούγεννα και να βγάνουν τη λίπα και τις τσιγαρίδες, για να βράζουν το στάρι του
γλυκού τραχανά, να βάφουν τα ρούχα κ.λ.π.



Το κακάβι  σκεύος για το άρμεγα των ζώον το οποιο το χρησημοποιούσαν και για βράσιμο (γάλα κύριως)


φωτο Μ. Παπαδημητριου

Η λάμπα, το τσουκάλι, το κανταράκι, και η κατσαρόλα.






Ζυγαριά και στατέρι




κόσκινο (σίτα) κοσκινιζαν κυρίως το αλέυρι. Αρέλεγος  για κοσκινισμα σιταριου
Χοντρο κοσκινο για το τριψιμο του τραχανα




Ξύλινες κουταλες απαραίτητες για το μαγείρεμα!


πλαστήρι με πόδια, χρησιμοποιούνταν και σαν τραπεζάκι

Η ΣΥΛΛΟΓΗ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ