| Αργαλειός |
|
Το ποιο απαραίτητο και χρήσιμο εργαλείο για κάθε νοικοκυρά ήταν ο αργαλειός. Έχοντας αργαλειό στο σπίτι της, στο πιο ευάερο και ευήλιο δωμάτιο, κάθε αγροτική οικογένεια ήταν σαν να είχε στη δούλεψή της ένα ατομικό υφαντουργικό εργαστήρι, που κάλυπτε όλες τις ανάγκες σε είδη ρουχισμού και κλινοσκεπασμάτων. .jpg) Το στήσιμο του αργαλειού δεν ήταν και τόσο εύκολη υπόθεση. Ήθελε σταθερότητα και ζύγισμα, για να μην μετατοπίζετε με τα τραντάγματα που έκανε η νοικοκυρά. Στα περισσότερα σπίτια του χωριού ο αργαλειός ήταν μόνιμα στημένος, κάτω από χαγιάτια (μπαλκόνια), στο κατώι δίπλα πάντα σε παράθυρο και προσωρινά πολλές φορές στην άκρη του δωματίου στο σπίτι. Ο αργαλειός φτιαχνόταν από τέσσερα ισομεγέθη γερά και βαριά όρθια ξύλα δέντρου, που συνδεόταν και με άλλα ξύλα, με ειδικούς αρμούς και είχε τα έξεις εξαρτήματα: Ας ξεκινήσουμε από το βασικό αντί, που είχε το νήμα. Αυτό τοποθετείτε απέναντι από την υφάντρα. Το νήμα αυτό χωρισμένο από τον γκάρδιο (σιδερένια βέργα), σχηματίζει δύο επιφάνειες, οι οποίες πέρναγαν μέσα από τα μιτάρια και τα χτένια και κατέληγαν στο αντί, που ήταν μπροστά στην υφάντρα και λεγόταν σχιστάνι. Τούτο το έλεγαν έτσι, γιατί φέρει σχίσιμο στη μέση ώστε να περνάει το ύφασμα. Τα μιτάρια ήταν δικτυωτά πλέγματα νημάτων, σε σχήμα 8. Ήταν στερεωμένα τα νήματα σε δύο λεπτές σανίδες, που είχαν σταθερή θέση. Λεγόταν μιτάρια γιατί το νήμα λέγετε και μίτος. Από εκεί οι κλωστές πήγαιναν στα καρούλια ή καρέλια, στην οροφή του αργαλειού. Αυτά κρεμόταν και είχαν τη ικανότητα με τις πατίθρες ή ποδαρίτσες, που κρεμόταν από αυτά, να μετακινούνται οι κύκλοι του 8, πότε πάνω και πότε κάτω.Οι πατίθρες πατιόνταν όταν ήθελε η υφάντρα να μετακινήσει τις δύο επιφάνειες των νημάτων. Στη συνέχεια οι κλωστές περνάνε μέσα από τα χτένια. Αυτά ήταν φτιαγμένα από μικρά τεμάχια καλαμιού ή σύρματος, που ήταν στερεωμένα σε 2 παράλιλα τεμάχια σανιδιών. Το άνοιγμα που αφήνουν τα καλαμάκια χαρακτήριζε τα χτένια σε: 1) δασόχτενα (δασιά υφάσματα-πουκάμισα και σκουτιά), 2) ρασόχτενα (για τα ράσα των παπάδων), και 3) πανόχτενα (λιόπανα, βελέντζες, κιλίμια, κάπες, σαγίσματα). Το χτένι μπαίνει σε μια θήκη, που το στερέωνε και έτσι η υφάντρα το κτύπαγε με όση δύναμη χρειαζόταν για να σφίξει το νήμα. Η θήκη αυτή κρέμεται από την οποφή του αργαλειού. Ανάμεσα λοιπόν στις 2 επιφάνειες των δύο τεντωμένων νημάτων, που ανεβοκατεβαίνουν, χορεύει η σαΐτα, που είναι μακρόστενο ρομβοειδές εργαλείο, με κοιλιά στη μέση, για να μπαίνουν τα μασούρια και τα κουλούκια. Τα μασούρια και τα κουλούκια ήταν μικρά σωληνάκια, που πάνω τους τυλιγόταν το υφάδι. Φτάσαμε έτσι κοντά στα χέρια της υφάντρας. Μροστά της έχει στερεωμένο το σχιστάνι. Με σφήνες το περιστρέφει κάθε τόσο και λιγάκι για να χοντρύνει το βιλάρι. Στην Ελλάδα χρησιμοποιούνταν 3 είδη αργαλειού: ο πλαγιαστός, ο όρθιος και του λάκκου. Ο πλαγιαστός ήταν ο πιο συνηθισμένος. Φτιαγμένος από 4 ξύλα που συνδεόταν χαμηλά σε 4 σανίδια και με άλλα 4 στην κορυφή τους. Οι γυναίκες έφτιαχναν με αυτόν φουστάνια, μεσοφόρια, ποδιές, φανέλες, γιορτάνια και μπούστα, για τον εαυτό τους. Για τους άντρες έφτιαχναν, παντελόνια, πουκάμισα, βράκες, φανέλες, κάπες, κ.α.  Ο άλλος εξίσου σημαντικός τομέας προσφοράς ήταν τα κλινοσκεπάσματα της οικογένειας. Πολύχρωμες μαντανίες, χιράμια, βελέντζες, κιλίμια, κουρελούδες, σαλίσματα και τσαντίλες. Από αυτά τα είδη, οι βελέντζες και τα σαλίσματα είχανε μια επιπρόσθετη εργασία. Τα πηγαίνανε υποχρεωτικά στη νεροτριβή (σε αυτή έστριβε το νερό ο μυλωνάς όταν δεν είχε άλεσμα). Τα βάζανε σε μια μεγάλη φυσική (συνήθως) γούρνα και έπεφτε από ψηλά τρεχούμενο νερό. .jpg) Αυτό συνεχιζόταν για μια εβδομάδα περίπου. Είχε σαν αποτέλεσμα με το συνεχές χτύπημα του νερού, να φουσκώνουν και να βγάζουν χνούδι και έτσι γινόταν πιο απαλά στη χρήση τους. Κύριες πρώτες ύλες ήταν : το μαλλί, το βαμβάκι, το μετάξι και το λινάρι. Προϊόντα που έβρισκαν σχετικά εύκολα, γιατί ήταν κύριος κτηνοτρόφοι και γεωργοί. Για να φτάσουν αυτά τα υλικά στον αργαλειό, έπρεπε να προηγηθεί μια σχετική διαδικασία. Ας μιλήσουμε για το μαλλί που ήταν και το υλικό που χρησιμοποιούσαν στην περιοχή μας. Το μαλλί ήταν και είναι η σπουδαιότερη πρώτη ύλη. Με αυτό ύφαιναν κιλίμια, μαντανίες, χιράμια, τροβάδες(σακούλια), κάπες, σκουτιά, κ.α. Τα πρόβατα κουρεύονται την Άνοιξη, το μαλλί ζεματίζετε και πλένετε (στη βρύση ή στο ποτάμι), μετά το στέγνωναν και το λανάριζαν (έξαιναν). Ύστερα γινόταν η διαλογή. Το πιο καλό βγαίνει από τη ράχη του ζώου. Το μακρύ το έγνεθαν στη ρόκα και το πιο κοντό στην τσικρίκα (είδος διπλής ρόκας). Ορισμένα είδη γινόταν από τραγόμαλο και έχουν πιο τραχιά υφή. .jpg) Το γνέμα που τυλιγόταν στο αδράχτι, για να καταλίξει τελικά στον αργαλειό, ήταν το υφάδι, ενώ το στιμόνι (πολύ γερή κλωστή, που δεν κοβόταν κατά την ύφανση) ήταν το μοναδικό είδος που χρειαζόταν να αγοράσουν οι νοικοκυρές για να υφάνουν. Ο αργαλειός κυριάρχησε στο Ελληνικό νοικοκυριό πάνω από τρείς χιλιετίες. |
World Time
Follow us
Δημοσκόπηση
Ημερολόγιο
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Πρόσφατα Άρθρα
